مجله آموزشی دانش محتوای آموزشی و مفید در مجله اینترنتی دانش
شاید این مطالب برایتان مفید باشد
لیست ورزش‌های مضر برای واریس؛ چه ورزش‌هایی را نباید انجام دهیم؟
واریس یکی از مشکلات شایع گردش خون است که بیشتر در پاها ایجاد می‌شود و با بیرون‌زدگی رگ‌ها، احساس سنگینی، درد یا تورم همراه است. فعالیت بدنی برای بهبود گردش خون ضروری است، اما همه ورزش‌ها برای مبتلایان به واریس پا و لگن، مناسب نیستند. در واقع، برخی حرکات ورزشی می‌توانند فشار زیادی بر رگ‌ها وارد کرده و وضعیت را بدتر کنند. در این مقاله به طور کامل بررسی می‌کنیم که کدام ورزش‌ها برای واریس مضر هستند، چرا باعث تشدید بیماری می‌شوند و در عوض چه فعالیت‌هایی جایگزین مناسبی محسوب می‌شوند.
چرا برخی ورزش‌ها برای واریس مضر هستند؟
در بیماری واریس، دریچه‌های درون سیاهرگ‌ها ضعیف یا آسیب دیده‌اند و نمی‌توانند خون را به درستی به سمت قلب هدایت کنند. در نتیجه خون در پاها تجمع پیدا می‌کند و فشار داخل رگ‌ها افزایش می‌یابد.
ورزش‌های خاصی که باعث افزایش فشار در پاها یا شکم شوند، نیاز به نگه داشتن نفس هنگام زور زدن دارند (مانند وزنه برداری) یا موجب ایستادن طولانی مدت بدون حرکت می‌شوند، می‌توانند روند بازگشت خون را مختل کرده و به مرور باعث تورم، درد و تشدید علائم واریس لگن و پا شوند.
کدام ورزش ها برای واریس مضر هستند؟
در ادامه به تفکیک، ورزش‌ها و فعالیت‌هایی را معرفی می‌کنیم که افراد مبتلا به واریس باید از انجام آن‌ها پرهیز کنند یا حداقل با احتیاط بسیار انجام دهند:
وزنه برداری سنگین
وزنه‌برداری به ویژه زمانی که با حبس نفس و فشار زیاد همراه است، از مضرترین ورزش‌ها برای افراد مبتلا به واریس محسوب می‌شود.
در این ورزش، فشار درون شکم و پاها به شدت بالا می‌رود و باعث می‌شود خون در رگ‌های پا تجمع پیدا کند.
اگر نمی‌خواهید به طور کامل این فعالیت را کنار بگذارید:
از وزنه‌های سبک‌تر استفاده کنید.
تعداد تکرارها را افزایش دهید.
و مهم‌تر از همه، در حین تمرین نفس خود را حبس نکنید.
دویدن در مسافت‌های طولانی یا روی سطح سخت
اگرچه پیاده‌روی سبک برای واریس بسیار مفید است، اما دویدن‌های سنگین و طولانی‌مدت (مخصوصا روی زمین سفت) فشار زیادی به ساق و رگ‌های پا وارد می‌کند.
این فشار می‌تواند باعث التهاب، تورم و تشدید رگ‌های برجسته شود.
اگر به دویدن علاقه دارید:
از کفش مخصوص دویدن با کفی نرم استفاده کنید.
مسیرهای نرم‌تر مانند چمن یا تردمیل را انتخاب کنید.
و پس از دویدن، چند دقیقه پاها را بالا نگه دارید تا گردش خون به حالت طبیعی برگردد.
تمرینات استقامتی شدید (HIIT)
تمرینات HIIT (تمرینات تناوبی با شدت بالا) باعث افزایش ناگهانی ضربان قلب و فشار شدید به عضلات پا می‌شوند.
افراد مبتلا به واریس معمولاً نمی‌توانند این حجم از فشار را به راحتی تحمل کنند، زیرا رگ‌های آن‌ها در بازگرداندن خون به قلب دچار مشکل هستند.
جایگزین بهتر برای این نوع تمرینات، انجام ورزش‌های کم‌فشار و با حرکات پیوسته مثل شنا یا یوگا ملایم است.
حرکات اسکوات و لانج با وزنه زیاد
حرکات اسکوات و لانج اگر با وزنه زیاد انجام شوند، باعث افزایش شدید فشار در رگ‌های پا می‌شوند.
این حرکات در واقع ترکیبی از وزنه‌برداری و انقباض شدید عضلات ساق هستند، که هر دو عامل تشدیدکننده واریس محسوب می‌شوند.
اگر می‌خواهید این تمرینات را انجام دهید:
از وزنه استفاده نکنید.
در فواصل تمرین پاها را ماساژ دهید.
از جوراب واریس برای کاهش فشار استفاده کنید.
دوچرخه سواری طولانی مدت یا ثابت (stationary bike)
در حالی که دوچرخه‌سواری سبک می‌تواند برای گردش خون مفید باشد، اما دوچرخه‌سواری طولانی‌مدت، به‌خصوص روی دوچرخه ثابت با زوایای نامناسب، می‌تواند باعث فشرده شدن رگ‌ها در پشت زانو شود.
بهتر است:
تنظیم صندلی را طوری انجام دهید که زانوها بیش از حد خم نشوند.
هر ۱۵ تا ۲۰ دقیقه از دوچرخه پیاده شوید و پاها را کشش دهید.
ورزش‌هایی که نیاز به ایستادن طولانی دارند (مثل بدمینتون یا تنیس)
در این ورزش‌ها معمولا فرد مدت زیادی ایستاده است و تحرک مداوم در پاها وجود ندارد. این وضعیت باعث تجمع خون در پایین‌تنه می‌شود.
اگر علاقه زیادی به تنیس یا بدمینتون دارید، حتماً:
بین ست‌ها استراحت کرده و پاها را به حالت افقی بالا بیاورید.
از جوراب فشاری استفاده کنید.
یوگا یا پیلاتس با حرکات وارونه سنگین
برخی حرکات یوگا مثل shoulder stand یا headstand اگرچه ممکن است در ظاهر برای جریان خون مفید باشند، اما در افراد مبتلا به واریس می‌توانند فشار ناگهانی بر رگ‌های آسیب‌دیده وارد کنند.
ورزش های جایگزین مناسب برای مبتلایان به واریس
برای تقویت عضلات پا و بهبود جریان خون، لازم نیست ورزش را کنار بگذارید. کافی است فعالیت‌هایی را انتخاب کنید که فشار کمتری بر رگ‌ها وارد کنند. بهترین گزینه‌ها عبارت‌اند از:
شنا: فشار آب به رگ‌ها کمک می‌کند تا خون راحت‌تر به قلب بازگردد.
پیاده‌روی آرام: گردش خون را بهبود داده و تورم را کاهش می‌دهد.
حرکات کششی ملایم: باعث شل شدن عضلات پا و جلوگیری از گرفتگی می‌شود.
حرکات پا در حالت نشسته: بالا و پایین بردن انگشتان پا هنگام نشستن روی صندلی، روشی ساده و مؤثر برای تقویت جریان خون است.
نکات مهم هنگام ورزش برای افراد مبتلا به واریس
قبل از شروع هر برنامه ورزشی با پزشک مشورت کنید.
همیشه از جوراب‌های فشاری استاندارد استفاده کنید.
بعد از تمرین، پاهای خود را بالا نگه دارید تا خون راحت‌تر تخلیه شود.
از حرکات ناگهانی یا فشارهای شدید اجتناب کنید.
نوشیدن آب کافی را فراموش نکنید؛ کم‌آبی می‌تواند جریان خون را مختل کند.
نتیجه گیری
ورزش یکی از بهترین روش‌ها برای حفظ سلامت عمومی بدن است، اما اگر به واریس مبتلا هستید، باید نوع ورزش خود را هوشمندانه انتخاب کنید. ورزش‌هایی مانند وزنه‌برداری سنگین، دویدن‌های طولانی، تمرینات HIIT و اسکوات با وزنه زیاد می‌توانند آسیب بیشتری به رگ‌های پا وارد کنند. در مقابل، فعالیت‌هایی مثل شنا، پیاده‌روی آرام و یوگای سبک، نه تنها ایمن‌ترند بلکه به بهبود جریان خون و کاهش علائم واریس کمک می‌کنند.
با رعایت این نکات و پرهیز از ورزش‌های مضر، می‌توانید بدون نگرانی از تشدید بیماری، به حفظ تناسب اندام خود ادامه دهید.
منبع: وبسایت رسمی کلینیک ایران واریس
